Op 23 juni 2017 is de wet wijziging van het Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling van kracht gegaan en daarmee verandert de inhoud en het gebruik van de meldcode op een aantal punten. De Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is per 1 januari 2019 verbeterd en aangescherpt.

In de vernieuwde meldcode wordt van professionals verwacht dat zij conform het door hun beroepsgroep opgestelde afwegingskader handelen. In het afwegingskader zijn vijf afwegingsvragen opgesteld waardoor aard en ernst van onveiligheid en het geweld wordt gewogen en er wordt gemonitord of er hulp kan worden ingezet, of de betrokkenen de hulp accepteren en of de hulp tot veiligheid leidt.

Vanaf 1 januari 2019 beslissen professionals dus eerst of het nodig is om een melding te doen bij Veilig Thuis: daarbij geldt dat vermoedens van ernstig huiselijk geweld in ieder geval altijd gemeld moeten worden. Daarna beslissen zij of het (ook) mogelijk is om zelf hulp te bieden of te organiseren. Als professionals besloten hebben te melden, maken zij de beslissingen over het bieden of organiseren van hulp samen met Veilig Thuis. Op deze manier sluiten melden en zelf hulp bieden elkaar niet langer uit, maar vullen elkaar aan. 

Deze module gaat in op wat de meldcode is, waaruit de meldcode bestaat en de wijzigingen waarmee vanaf 1 januari 2019 moet worden gewerkt. 

De basis hiervoor zijn de volgende wetten:

• Besluit Verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (2013)
• Besluit minimumeisen (2013)
• Wijziging Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (2019)

Deze module vertaalt de theorie naar de praktijk. Hoe kun je een verbeterde meldcode logisch opbouwen? Wat staat er allemaal in een verbeterde meldcode en waarom is dat? Hoe kun je een verbeterde meldcode gebruiken?

Voor professionals is een module Werken met de Meldcode ontwikkeld. Het programma van deze module past binnen de training Aanpak Huiselijk geweld. Deze training versterkt de competenties bij professionals om vormen van huiselijk geweld te signaleren, met betrokkenen in gesprek te gaan en te handelen volgens de verbeterde meldcode. 

Daarnaast is er een module Werken met de Meldcode specifiek voor de aandachtsfunctionaris huiselijk geweld. Die module lijkt qua programma op een aantal punten hetzelfde, maar geeft de verdieping om de verbeterde meldcode te implementeren binnen de organisatie en hoe deze kenbaar te maken binnen de organisatie. 

Module Werken met de Meldcode en de Module Werken met de Meldcode specifiek voor de aandachtsfunctionaris omvat 1 dagdeel.

• de meldcode van de eigen organisatie
• de vijf stappen van de meldcode
• het afwegingskader bij de meldcode
• dilemma's, twijfels en weerstanden die een rol spelen tijdens het proces van signaleren en handelen
• het herkennen, objectief benoemen en concreet onderbouwen van signalen van huiselijk geweld.

• dat persoonlijke normen en grenzen meespelen bij het in kaart brengen van signalen
• dat voor het in kaart brengen van signalen de context van belang is
• dat het belangrijk is om de acties uit de eerste twee stappen van de meldcode uit te voeren om een duidelijker beeld te krijgen van de situatie en de signalen die zijn gezien, gehoord of geroken
• dat de meldcode handvatten geeft voor het in kaart brengen van signalen en het handelen bij een vermoeden van geweld

• handelen volgens de stappen van de meldcode en het afwegingskader
• inschatten of een signaal voldoet aan de criteria acute en structurele onveiligheid
• advies vragen aan een deskundige professional
• handelen ondanks ervaren dilemma’s, twijfels en weerstanden